آشنایی با شگفتی‌های اقیانوس به‌مناسبت روز جهانی اقیانوس‌ها
آیا می‌دانید سطح اطلاعات ما درباره سطح مریخ از اطلاعات کف اقیانوس‌های خودمان بیشتر است؟ کمتر از 10 درصد بستر اقیانوس‌ها نقشه‌برداری شده و در اعماق آن‌ها، کوه‌هایی بلندتر از اورست، آتشفشان‌های فعال و موجوداتی عجیب زندگی می‌کنند که انگار از داستان‌های علمی-تخیلی بیرون آمده‌اند. برای مثال، پلانکتون‌های میکروسکوپی اقیانوس‌ها بیش از نیمی از اکسیژن زمین را تولید می‌کنند، یعنی هر نفس ما مدیون این موجودات کوچک است! این حقایق شگفت‌انگیز تنها گوشه‌ای از عجایب اقیانوس‌ها است. به مناسبت روز جهانی اقیانوس‌ها، در این پست از وبلاگ قصر شیرین به دنیای عجیب و ناشناخته اقیانوس‌ها سفر کردیم!
دلیل نامگذاری روز جهانی اقیانوس‌ها
فهرست مطالب
روز جهانی اقیانوس‌ها هرساله در 8 ژوئن (18 خرداد) برگزار می‌شود. این روز برای اولین بار در سال 1992 توسط هیئتی کانادایی در «اجلاس زمین» در ریودوژانیرو برزیل مطرح شد و در سال 2002، دو سازمان زیست‌محیطی «شبکه جهانی اقیانوس» و «پروژه اقیانوس» با همکاری باغ‌وحش‌ها و آکواریوم‌ها این روز را به‌صورت جهانی جشن گرفتند.
سرانجام، در سال 2008، مجمع عمومی سازمان ملل متحد 8 ژوئن را به‌طور رسمی به‌عنوان روز جهانی اقیانوس‌ها اعلام کرد. هدف این روز، آگاهی‌رسانی درباره تأثیرات فعالیت‌های انسانی بر اقیانوس‌ها و ایجاد جنبشی جهانی برای مدیریت پایدار این منابع ارزشمند است.
اهمیت اقیانوس‌ها در حفظ حیات کره زمین
اقیانوس‌ها از میلیاردها سال پیش، زمانی که زمین هنوز در حال شکل‌گیری بود، نقش کلیدی در حیات سیاره داشته‌اند. دانشمندان معتقدند اولین شکل حیات در اقیانوس‌ها پدیدار شد و حتی امروز، بیش از نیمی از گونه‌های زیستی زمین در این پهنه‌ها زندگی می‌کنند. اقیانوس‌ها با تولید اکسیژن، تنظیم دمای زمین و تأمین غذا، ستون فقرات حیات سیاره‌اند. برای مثال، تبخیر آب اقیانوس‌ها چرخه باران را به راه می‌اندازد که بدون آن، کشاورزی و حیات در خشکی ممکن نبود. همچنین، اقیانوس‌ها دی‌اکسید کربن را جذب می‌کنند و از گرمایش بیش از حد زمین جلوگیری می‌کنند. در آینده، با افزایش جمعیت و نیاز به منابع غذایی پایدار، اقیانوس‌ها نقش مهم‌تری در تأمین پروتئین از طریق ماهی‌گیری پایدار خواهند داشت. حفاظت از اقیانوس‌ها، تضمینی برای بقای نسل‌های آینده است.
بیشتر بخوانید: روز جهانی محیط زیست چه روزی است: نگاهی نو به زمین و آینده مان
مشکلات اقیانوس‌ها
با وجود اهمیت اقیانوس‌ها، فعالیت‌های انسانی آن‌ها را با تهدیدات جدی مواجه کرده است. آلودگی پلاستیکی یکی از بزرگترین مشکلات است؛ سالانه 8 میلیون تن زباله پلاستیکی وارد اقیانوس‌ها می‌شود که به موجودات دریایی آسیب می‌رساند و حتی از طریق زنجیره غذایی به بدن انسان‌ها راه می‌یابد. برای مثال، لاک‌پشت‌های دریایی پلاستیک‌ها را با عروس دریایی اشتباه می‌گیرند و با خوردن آن‌ها جان خود را از دست می‌دهند. تغییرات اقلیمی نیز باعث اسیدی شدن آب اقیانوس‌ها و نابودی صخره‌های مرجانی شده که زیستگاه میلیون‌ها گونه دریایی هستند. صید بی‌رویه و تخریب زیستگاه‌های ساحلی نیز تنوع زیستی اقیانوس‌ها را تهدید می‌کند.
شعار روز جهانی اقیانوس‌ها 2025
شعار روز جهانی اقیانوس‌ها در سال 2025، «ماهی‌گیری پایدار یعنی فراوانی بیشتر» (Sustainable Fishing Means More) است. این شعار بر اهمیت مدیریت مسئولانه منابع دریایی تأکید دارد تا سلامت اقیانوس‌ها و فراوانی منابع آن‌ها برای نسل‌های آینده تضمین شود. ماهی‌گیری پایدار نه تنها به حفظ گونه‌های دریایی کمک می‌کند، بلکه جوامع ساحلی را از نظر اقتصادی تقویت می‌کند. این رویداد در سال 2025 در شهر نیس فرانسه برگزار می‌شود.
بیشتر بخوانید: خطرناک‌ترین مکان‌های جهان: سفری به دل هیجان و وحشت
شگفتی‌های اقیانوس‌ها که شما را حیرت‌زده می‌کند!
-
عمیق‌ترین نقطه اقیانوس:
گودال ماریانا در اقیانوس آرام با عمق حدود 11 کیلومتر، عمیق‌ترین نقطه شناخته‌شده زمین است. فشار در این عمق آن‌قدر زیاد است که حتی زیردریایی‌های مخصوص هم به‌سختی می‌توانند آن را کاوش کنند!
-
آتشفشان‌های زیر آب:
اقیانوس‌ها دارای بزرگترین زنجیره‌های آتشفشانی زمین هستند که گاهی جزایر جدیدی ایجاد می‌کنند.
-
موجودات درخشان:
برخی موجودات دریایی مثل عروس دریایی و ماهی‌های اعماق اقیانوس با تولید نور در تاریکی می‌درخشند و صحنه‌هایی جادویی خلق می‌کنند.
-
صخره‌های مرجانی:
این اکوسیستم‌های رنگارنگ که به «جنگل‌های بارانی دریا» معروف‌اند، تنها در 0.1 درصد از کف اقیانوس‌ها وجود دارند، اما زیستگاه 25 درصد گونه‌های دریایی هستند.
حفاظت از اقیانوس‌ها برای آیندگان
در پایان این سفر به دنیای اقیانوس‌ها، یک چیز روشن است: اقیانوس‌ها نه تنها منشأ حیات، بلکه ضامن بقای ما هستند. حفاظت از این پهنه‌های آبی، وظیفه‌ای جمعی است که از کاهش مصرف پلاستیک‌های یک‌بارمصرف تا حمایت از ماهی‌گیری پایدار را شامل می‌شود. هر یک از ما می‌توانیم با انتخاب‌های ساده مثل استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای یا شرکت در برنامه‌های پاک‌سازی سواحل، به دوستی با محیط زیست کمک کنیم. روز جهانی اقیانوس‌ها فرصتی است تا یادآوری کنیم که آینده سیاره ما به سلامت اقیانوس‌ها وابسته است.
