جاشک، کوه بانمک ایران
کوه نمکی جاشک که با نام‌های کوه نمک جاشک و گنبد نمکی دشتی نیز شناخته می‌شود، ناحیه وسیع و مرتفعی در کوه جاشک است. این گنبد از بزرگ‌ترین، فعالترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه به شمار می‌آید و به‌عنوان تنها اثر طبیعی ملی استان بوشهر، در سال ۱۳۸۸ به ثبت رسیده است.
در ادامه این نوشتار می‌خوانیم:
چشم انداز طبیعت جاشک
کوه نمکی جاشک با دارا بودن چشم‌اندازهای زیبای زمین‌شناسی، انواع سنگ‌های مختلف، غارهای طبیعی و طبیعت بکر درون آن‌ها، آبشارکوه‌ها و آویزه‌های نمکی نه‌تنها چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد، بلکه بهترین محل برای محققان علاقه‌مند به علم زمین‌شناسی است. رنگ سفید نمکهای طعام گنبد به منطقه جلوه‌ای زیبا بخشیده است، به‌نحوی که از جاده خورموج دیر به‌صورت یک کوه برفی زیبا در بخش شرقی دشت برهنه ظاهر می‌شود.
گنبد نمکی جاشک کجاست؟
گنبد نمکی جاشک در استان بوشهر در فاصله ۵۵ کیلومتری شهر خورموج و ۱۵ کیلومتری شهر کاکی قرار دارد. وسعت کوه نمک مطابق با نقشه ۳ هزار و ۶۶۶ هکتار است و یکی از جاذبه‌های طبیعی استان بوشهر به شمار می‌رود.
این گنبد حد فاصل دو شهرستان دشتی و دیر است. راه دسترسی به گنبد از سمت شرقی از فاصله ۳ کیلومتری بعد از روستای گنخک و از سمت شرقی گنبد بعد از پل روستای کردلان جاده ی خاکی را به سمت گنبد پیش گرفته تا به پای کوهپایه‌های گنبد برسیم. (نمایش روی نقشه)
آب و هوای جاشک
این منطقه کوهستانی بوده و به علت شرایط خاص توپوگرافی و اقلیمی فاقد هرگونه چشمه‌های آب شیرین، آبشخور و چاه است. و تنها غارهای نمکی و چشمه‌های نمکی به تعداد فراوان وجود دارد. کوه نمک جاشک در محدوده درویشی رودخانه‌مند قرار گرفته است. بخش‌هایی از گنبد نمکی کاکی که دارای نمک است فاقد هر گونه پوشش گیاهی است اما بیشتر لایه‌های سازنده آن آهکی است که از میان کوه نمک سربرآورده و از پوشش گیاهی بسیار خوبی برخوردار است. و در دامنه های کوه نیز گیاهان مقاوم به شوری مشاهده می‌شود. پوشش گیاهی منطقه شامل گون، گیشدار و قیچ است که در فصل زمستان و بهار انواع گیاهان یک‌ساله سطح زمین را می‌پوشاند و زیبایی خاصی به آن می‌بخشد. همچنین در دره‌هایی که از نمک‌زارها در امان مانده‌اند، درختچه‌های کنار و اشک به فراوانی دیده می‌شود.
یخچال های بانمک جاشک
یخچال‌های نمکی از جمله پدیده‌های زیبای گنبد نمکی دشتی به شمار می‌رود. و در ناحیه شمال غربی گنبد به وضوح دیده می‌شود. این یخچال‌ها حاصل حرکت ثقلی توده‌های نمکی در جهت شیب زمین هستند. و در حاشیه کناره گنبد تشکیل میشوند. و به دلیل مشابهت آن با یخچال‌های یخی به این نام شهرت یافته اند.
آبشارهای زیبا و بانمک
آبشارهای زیبای نمکی از دیگر ویژگی‌های گردشگری گنبد نمکی دشتی است. که چهره‌ای بسیار زیبا و دلنشین به آن بخشیده است. این آبشارها مسیر طبیعی جریان آب گنبد هستند. و در فصول کم آبی به واسطه تبخیر کامل آب، بلورهای زیبای نمکی ضخیمی در جهت جریان و به ویژه در مسیر آبشارها ایجاد شده است. و منظره تماشایی آبشار نمکی را ایجاد کرده است. این پدیده نادر در اواسط بهار تا تابستان و پاییز دیده می‌شود.
غارهای نمکی جاشک
غارهای نمکی از دیگر جلوه‌های تماشایی گنبد نمکی دشتی است. این غارها که بر اثر انحلال رسوبات نمکی ایجاد میشوند، در جای جای گنبد دیده میشوند. در بخش‌های داخلی این غارها بلورهای زیبای نمک به صورت استلاگمیت و استلاکتیت جلوه‌ای دیدنی به غارها بخشیده است.
تخت دیو
تخت دیو یکی از زیباترین پدیده‌های فرسایشی گنبد دشتی است. که به دلیل اختلاف در میزان فرسایش‌پذیری سنگ‌ها به صورت ستون‌هایی در میان نمکهای گنبد ظاهر شده‌اند.
بلورهای رنگارنگ و بانمک جاشک
بلورهای زیبای نمک و بسیاری کانی های غیر سیلیکاته نظیر پیریت و فلورین با تنوع رنگ و جلای فلزی و غیر فلزی آنان خیره‌کننده چشمان هر بیننده‌ای است. گنبد نمکی دشتی میزبان کانی‌ها و بلورهای زیبای فراوانی است که در پهنه گنبد گسترده‌اند. تنوع رنگ نمکهای صنعتی گنبد پدیده‌ای شگفت‌انگیز است. که در هیچ جای استان بوشهر مشابه آن را نمی‌توان یافت.
رنگ‌های متنوع قرمز، قهوه‌ای، سفید، زرد، سیاه و نارنجی نمک‌ها یکی از ویژگی گنبد دشتی است که نقش مهمی در جذب گردشگران دارد. پلایا از پدیده‌های زیبای فرسایش حاصل از گنبدهای نمکی است که در دشت‌های دامنه‌ای پایین دست گنبدها به دلیل شور بودن آب‌های فصلی حاصل از این گنبدها و سیلان آن روی دشت و تمرکز در نواحی خط‌القعر آبرفت‌ها به صورت پهنه‌های نمکی ایجاد می‌شود.
دره گل کلم
دره گل کلم یکی از جالب‌ترین دیدنی‌های کوه نمکی جاشک است. سراسر سطح دره را نمک‌هایی پوشانیده‌اند که به‌صورت گل کلم هستند. ابعاد این گل کلم‌های نمکی با یک‌دیگر متفاوت است و برخی از آن‌ها به‌صورت شکوفه‌هایی شکوفا به‌نظر می‌آیند.
چشمه‌های نمکی
این چشمه‌ها در واقع نبض حیات گنبد نمکی جاشک هستند. از دل چشمه‌ها آب شور از اعماق زمین به سطح آن راه می‌یابد. این چشمه‌ها را در جای‌جای محدوده می‌توان دید. بدون چشمه‌های نمکی، گنبد نمکی جاشک به پایان خود می‌رسد.
اثر طبیعی ملی
کوه نمکی جاشک به عنوان تنها اثر طبیعی ملی استان بوشهر در سال ۸۸ به ثبت رسیده و اکنون در اختیار محیط زیست قرار گرفته است. مهمترین خصوصیات بارز و متفاوت کوه نمکی جاشک به نوع نمکهای این کوه نمکی، گنبدها و غارهای منحصر به فرد، آبشارها، بلورها و … می توان اشاره داشت.
پوشش گیاهی
به علت وجود آب و هوای خاص و باران کم و ناکافی و نهایتاً نوع خاک نامرغوب ، منطقه گنبد نمکی جاشک از نظر پوشش گیاهی غنی نمی باشد. و بطور کلی شامل گیاهان درختی و درختچه ای نظیر کنار- بنه- کلخونگ – کهور- بادم کوهی و گز و گونه های بوته ای گرامینه و درمنه – خارشتر- گون – افدرا و گیاهان شور پسند می شود .
حیات وحش
از نظر حیات وحش جانوری گنبد نمکی جاشک در حد متوسط می باشد .در گذشته شامل کل و بز، قوچ و میش و آهو بوده که امروزه تنها کل و بز ، روباه، شغال وکفتارو پرندگانی نظیر باقرقره ، کبک، تیهو، زنبورخورها، پرستوها، بادخورک، گنجشکها و سهره ها می باشد. همچنین تنوع خزندگان در این کوه بالا است .
وضعیت اجتماعی
حاشیه نشینان کوه نمکی جاشک اکثرا مشغول کشاورزی و دامداری می باشند .
در پایان…
کوه نمکی یا گنبد نمک جاشک ناحیه‌ای وسیع و مرتفع از شمال غرب کوه های جاشک منتهی‌الیه جنوبی رشته کوه زاگرس، حدفاصل شهرستان دیر و دشتی در استان بوشهر، یکی از بزرگ‌ترین و فعالترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه و از جاذبه‌های طبیعی استان بوشهر است. پاییز و زمستان بهترین زمان سفر به جنوب ایران است. چنانچه آهنگ سفر به جنوب کشور و بوشهر را دارید، بازدید از طبیعت زیبای نمکی را از دست ندهید. آژانس هواپیمایی قصرشیرین در تهران برگزارکننده انواع تورهای داخلی و خارجی و فروش بلیط هواپیما در خدمت شما هم میهنان گرامی است.
