گشتی در کاشان؛ شهر گل و گلاب و تاریخ
کاشان شهری تاریخی و زیباست که چون نگینی در دل کویر مرکزی ایران می‌درخشد. کاشان را شهر گل و گلاب، خانه‌های تاریخی و پایتخت فرش و قالی جهان نیز می‌خوانند. شهری که بزرگانی چون غیاث‌الدین جمشید کاشانی، ریاضی‌دان و منجم قرن هشتم، رضا عباسی، نقاش هم‌دوره شاه‌عباس صفوی، کلیم کاشانی، شاعر، محمد غفاری معروف به کمال‌الملک، رحمت‌الله بدیعی، موسیقی‌دان سرشناس معاصر، عزالدین محمود کاشانی، دانشمند و عارف قرن هشتم و سهراب سپهری، شاعر مدرن و معروف معاصر از آنجا برخاسته‌اند. در ادامه این مطلب همراه با آژانس مسافرتی قصرشیرین، گشتی در کاشان؛ شهر گل و گلاب و تاریخ خواهیم زد.
در ادامه این نوشتار می‌خوانیم:
کاشان، شهری به قدمت تاریخ
در کاشان بیش از یک هزار و ۷۰۰ اثر تاریخی شناسایی شده است؛ از جمله بنای زیبای مسجد آقابزرگ که از شاهکارهای معماری و تنها مسجد پنج طبقه جهان است. (موقعیت روی نقشه)
موقعیت جغرافیایی و آب و هوا
شهر کاشان در استان اصفهان و در فاصله ۲۰۰ کیلومتری مرکز این استان یعنی شهر اصفهان قرار دارد. به صورت کلی پوشش گیاهی شهر کاشان پوشش گیاهی فقیری است که در آن درختچه های بسیار کوچک رشد می کند. اما با این حال برخی مناطق در این شهر وجود دارد که دارای آب و هوای بسیار مناسبی می باشد. همین موضوع باعث به وجود آمدن محیطی سرسبز با پوشش گیاهی غنی شده است. در اطراف این شهر کوه های بسیار زیادی وجود دارند که باعث خشک بودن آب و هوای شهر کاشان شده اند. شهر کاشان دارای آب و هوای گرم و خشک می باشد که میانگین بارش سالانه در این شهر نسبت به میانگین کل کشور بسیار پایین تر است.
شرایط دینی و فرهنگی مردم کاشان
شهر کاشان مهد تمدن و فرهنگ ایرانی در کشور ایران می باشد که دانشمندان و هنرمندان بسیار زیادی در این شهر تربیت شده اند. بیشتر مردم این شهر را قوم کاشی ها تشکیل می دهند که یکی از اقوام قدیمی ایرانی به شمار می آیند. از گذشته های بسیار دور مردمی به نام های آذری، لر و کرد و … در این شهر زندگی می کنند. اقوامی که همه آنها از خویشاوندان باستانی یکدیگر هستند. زبان مردم کاشان فارسی و لهجه کاشانی است. این لهجه نیز مانند بسیاری از لهجه های فارسی دارای آوای خاصی می باشد که فهمیدن آن معمولاً برای سایر افراد شاید کمی سخت باشد. دین رسمی مردم شهر کاشان نیز مانند سایر نقاط ایران، اسلام و مذهب شیعه است. با این حال برخی از پیروان دیگر ادیان مانند مسیحیان و یهودیان نیز در این شهر زندگی می کنند.
جاذبه های گردشگری طبیعی
باغ فین کاشان را می توان مهمترین جاذبه گردشگری این شهر دانست که یک باغ بسیار زیبا در سبک باغ های ایرانی می باشد، این باغ علاوه بر آن که یک جاذبه گردشگری طبیعی به شمار می آید از لحاظ تاریخی نیز از ارزش بسیار زیادی برخوردار است. محوطه بسیار زیبای این باغ محل مناسبی برای گرفتن عکس های یادگاری می باشد.
تپه سیلک
تپه های سیلک کاشان یکی دیگر از جاذبه های گردشگری شهر کاشان هستند که تپه هایی طبیعی و باستانی می باشند و از نظر تاریخی از قدمت بسیار زیادی برخوردار هستند. به گفته باستان شناسان برخی از مناطقی که در این تپه های وجود دارند دارای قدمتی ۳۰۰۰ ساله می باشند. این مکان برای علاقه مندان به تاریخ و باستان شناسی می تواند یک محل فوق العاده برای بازدید باشد.
غار نیاسر
غار نیاسر یک جاذبه گردشگری بسیار زیبای طبیعی دیگر در شهر کاشان است، این غار در نزدیکی روستای نیاسر در شهر کاشان واقع شده است. و برخی از باستان شناسان قدمت آن را حدود ۲ هزار سال پیش بینی کرده اند. در این غار تونل های سنگی و پیچ در پیچی وجود دارد که به زیبایی این غار افزوده است.
آبشار نیاسر
آبشار نیاسر نیز از دیدنی های کاشان در استان اصفهان به شمار می‌رود. آب آبشار از چشمه‌ی تالار (اسکندریه) که در کنار چارطاقی (آتشکده‌ی ساسانی) قرار دارد، سرچشمه می‌گیرد. چشمه‌ای که شاید بتوان گفت نیاسر تمام قدمت و تاریخ خود را مدیون آن است. دو سوم از آب این چشمه به طرف آبشار و از آنجا به دشت‌های نیاسر جاری می‌شود و یک سوم هم به محله‌ی نو می‌رود.
قمصر
قمصر کاشان یکی دیگر از جاذبه های گردشگری بسیار زیبای این شهر است که بیشتر به خاطر گلاب های بی نظیرش معروف می باشد، این منطقه یکی از مناطق بسیار زیبای شهر کاشان است که برخلاف بیشتر قسمت های این شهر دارای آب و هوای بسیار مناسبی می باشد و فضای سبز بی نظیری را نیز دارا است.
بازار سنتی کاشان
بازار سنتی کاشان یکی از دیدنی‌ترین مکان‌های این شهر است. که علاوه بر آثار تاریخی بسیاری که را در خود جای داده است. هنگام گشت زدن در آن می‌توان زیبایی چشم‌نواز معماری ایرانی در دوره‌های مختلف را نیز مشاهده کرد. قدمت بازار کاشان به دوران آل بویه و پس از آن، سلجوقیان می‌رسد اما این بازار در دوره صفوی به اوج شکوه رسید. و آنچه امروز از آن بر جای مانده، بازاری است که در دوران قاجار روی بقایای بازار قدیم ساخته شد.
برای ورود به بازار کاشان می‌توان مسیر را از میدانی آغاز کرد که به نام کمال‌الملک نام‌گذاری شده است. در یکی از خیابان‌های منشعب از این میدان که نام بابا افضل کاشانی، شاعر و عارف قرن هفتم هجری قمری را بر خود دارد. دهانه بزرگی ما را به داخل بازار هدایت می‌کند. که همچون موزه‌ای است که هفت قرن معماری ایران، از قرن هفتم تا اواخر دوره قاجار را در خود جای داده است.
مسجد و مدرسه شاه
در شروع مسیر و پس از دیدن مغازه‌های مختلف و آب‌انبار، به مسجد و مدرسه شاه یا سلطانی می‌رسیم. که پس از انقلاب به مسجد امام تغییر نام پیدا کرده است. این بنای قاجاری بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارد و یکی از نمونه‌های باشکوه معماری دوره قاجار است که معمار محمد شفیع آن را به دستور فتحعلی شاه قاجار بین سال‌های ۱۲۲۱ تا ۱۲۲۹ هجری قمری ساخته است.
امامزاده در زنجیر
در کوچه «در زنجیر» خیابانی که به نام محتشم کاشانی، شاعر سده دهم هجری قمری، نام‌گذاری شده است، زیارتگاه امامزاده حارث قرار دارد. این امامزاده که به «امامزاده در زنجیر» هم مشهور است، رواق، صحن وسیعی و گنبد فیروزه‌ای کاشی‌کاری شده و چشمگیری دارد. قدمت ساختمان این امامزاده به روایتی به سال ۶۹۶ هجری قمری می‌رسد و تا سال‌های اخیر بنایی با مصالح خشت و گل بوده است.
تیمچه امین الدوله
در ادامه راه به تیمچه امین‌الدوله می‌رسیم. این بخش از بازار در دوره قاجار و بین سال‌های ۱۲۸۰ تا ۱۲۸۴ هجری قمری زیر نظر استاد علی مریم کاشانی، طراح و معمار چیره‌دست و مشهور آن دوره ساخته شده است. تزیینات خیره‌کننده و شاهکارهای هندسی تنها گوشه‌ای از جذابیت این بنا به شمار می‌روند.
کاروانسرا
پس از دیدن این تیمچه و در نزدیکی آن به کاروانسرا یا تیمچه بخشی وارد می‌شویم. که این بنا نیز از دوره قاجار به جا مانده است. و کاشی‌کاری و یزدی‌بندی سقف آن بسیار به چشم می‌آید. فضای میانی این تیمچه گنبدی، بزرگ، بلند و روزنی ۱۲ گوش است.
حمام خان
پس از استراحتی کوتاه در کافه زیبا و زیرزمینی این کاروانسرا و در ادامه مسیر، اگر به سمت بالای بازار برویم، به حمام خان می‌رسیم که بنایی به جا مانده از دوره زندیه است. با عبور از سردر زیبای این حمام، به سر بینه وارد می‌شویم که امروزه یک چایخانه و رستوران سنتی شده است.
تیمچه صباغ
پس از حمام خان نوبت به بازدید از تیمچه صباغ می‌رسد که تا حمام فاصله بسیار کمی دارد. تیمچه صباغ از آثار دوره قاجار است و به بازار حاجی سید حسین نیز شهرت دارد. و به‌زعم کارشناسان از لحاظ ترکیب و انتظام فضایی از مصادیق ساده و در عین حال تمام و کمال یک تیمچه قاجاری است.
آب انبار بالابازار
در ادامه مسیر به آب‌انبار تاریخی بالابازار یا حاج حسین صباغ می‌رسیم. که بر اساس کتیبه‌ای که بر سردر آن موجود است، قدمت آن به سال ۱۲۴۰ هجری قمری می‌رسد. و تزیینات زیبای کاشی‌کاری، حجاری، گچ‌بری و نقاشی بر ورودی آن دیده می‌شود.
مسجد میرعماد
در ادامه مسیر به مسجد میرعماد یا مسجد میدان می‌رسیم. که از بناهای قدیمی‌تر بازار کاشان محسوب می‌شود و از دوره سلجوقیان تا عهد صفویه رونق داشته است. حیرت‌انگیزترین بخش این مسجد سر در عالی و زیبای آن است که فنون معماری اصیل ایرانی را به نمایش می‌گذارد. و بر دیواره‌های اطراف آن نیز کتیبه‌ها و فرمان‌هایی از پادشاهان قراقویونلو و صفویه گرفته تا شاهان قاجار دیده می‌شود. که اطلاعات مهمی از آداب و رسوم و سنت‌های اجتماعی مردم و راه و روش فرمانروایان گذشته را در اختیار ما می‌گذارد.
کاشان شهر گلاب ها
شهر کاشان را چرا امروزه بیشتر با گلاب های آن می شناسند. اگر به شهر کاشان سفر کرده باشید حتما از گلاب های فوق العاده این شهر خریداری کرده اید. گلاب قمصر معروف ترین گلاب در سراسر دنیاست. سالانه توریست های بسیار زیادی برای خرید این نوع گلاب شهر کاشان سفر می کنند. در فصل گلاب گیری مسافران بسیار زیادی به شهر کاشان سفر می کنند. برخی از مناطق شهر کاشان از جمله قمصر دارای آب و هوای بسیار مناسبی است. که همین آب و هوا باعث رشد فوق العاده گلها در این مناطق می شود. در شهر کاشان علاوه بر گلاب می توانید انواع مختلفی از عرقیات را نیز خریداری کنید.
در پایان…
کاشان شهری فوق‌العاده زیبا و دلچسب برای خیابان‌گردی است؛ شهری که معماری و رنگ آن هرگز از یاد بازدیدکنندگان نمی‌رود.
کاشان واقعا یکی از شهرهای بی نظیر ایران است