ارگ نوشیجان همدان، قدیمی ترین معبد خشتی  جهان

ارگ نوشیجان همدان یا دژ معبد از دیدنی ترین جاذبه های شهر ملایر در استان همدان است. ارگ نوشیجان از قدیمی ترین نیایشگاه های خشتی جهان و در روستای شوشاب ملایر(روبروی روستا) واقع شده است. این ارگ باستانی بنایی منحصر به فرد از دوره آغاز تاریخ می باشد. استان همدان و شهرهای آن در غرب ایران دارای جاذبه های فراوان گردشگری می باشند. که گردشگران تور همدان را مجذوب خود می کنند.  در این مقاله با آژانس هواپیمایی قصرشیرین، ارائه دهنده بلیط هواپیما و تور داخلی همراه شوید.

آشنایی با ارگ نوشیجان همدان

دژ معبد بر بلندای تپه نوشیجان و با ارتفاع ۴۰ متر در جلگه شورکات و در حدود پانزده کیلومتری شهر ملایر واقع شده است. ارگ نوشیجان همدان در نزدیکی جاده همدان – ملایر و از آثار هزاره ی اول میلادی می باشد. سبب تقدس این مجموعه وجود آتشکده ها در این ارگ است. این بنا دارای سه طبقه ی تاریخی است. طبقه اول متعلق به مادها ، طبقه دوم از دوران هخامنشیان و سومین طبقه به اشکانیان تعلق دارد.

ارگ نوشیجان همدان یکی از بهترین جاذبه ها و آثار تاریخی فاخر است. این مجموعه بهترین گزینه و جاذبه گردشگری برای علاقمندان به تاریخ و معماری نخستین اقوام ایرانی یعنی مادها است. این اثر تاریخی تا کنون بازسازی نگردیده است. به همین دلیل این اثر تاریخی و یادگار و میراث دوره ی مادها، دست نخورده و ناب باقی مانده است.

ارگ نوشیجان همدان در سال ۱۳۴۶ و با شماره ی ۷۶۳ در سومین روز بهمن ماه این سال به عنوان اثری ملی در فهرست آثار ملی کشور ایران به ثبت رسیده است. آژانس هواپیمایی قصر شیرین ، بازدید از این مجموعه باشکوه و فاخر تاریخی را در تور همدان به شما پیشنهاد می کند.

 

وجه تسمیه ارگ نوشیجان همدان

 گفته شده است که نوشیجان در لغت به معنی جایگاه نوش یا جایگاه انوش بوده‌ است. نوش یا انوش ظاهراً نام خانمی می باشد که حکمران این منطقه بوه است. دژ معبد ارگی با حکمرانی زنی مقتدر بوده است و این خود یکی دیگر از ویژگی های منحصر به فرد این مجموعه است. البته برای وجه تسمیه این بنای باستانی روایت های متعددد موجود است.

تاج آباد، کاروانسرایی مدور و متفاوت در همدان

تاریخچه ارگ نوشیجان همدان

این بنا ی فاخر و منحصر به فرد با قدمت تاریخی حدود هفت هزار سال می باشد. از آنجا که بر فراز تپه ای واقع شده است. حکایت از آن دارد که در حدود چهار هزار سال پیش این منطقه زیر آب قرار داشته و تنها قسمت قلعه از آب بیرون بوده است.این ارگ باستانی در سال ۱۳۴۳ خورشیدی  شناسایی شد و در فاصله سال‌های ۴۶ تا ۵۶ هجری شمسی مورد کاوش های باستان شناسی قرار گرفت.

برای خرید بلیط هواپیما  و یا خرید تور به آژانس هواپیمایی قصر شیرین مراجعه نمایید.

 

در این دهه کاوش منطقه توسط موسسه ایرانشناسی بریتانیا و به سرپرستی باستان ‌شناس دیوید استروناخ ، طی شش فصل کاوش و مرمت در این تپه باستانی صورت گرفت. حاصل این فعالیت های باستان شناسی و این کاوش های هیئت اعزامی، شناسایی سه دوره معماری باستانی در این دژ بود. در این دژ باستانی معماری دوره های مادها هخامنشیان و اشکانیان قابل مشاهده است.

آثار و طبقه باستانی متعلق به دوران سکونت مادها از اساسی ترین بخش ها و مهمترین قسمتهای این دژ باستانی است. قدمت این بخش از لحاظ تاریخی مربوط به قرن هشتم تا نیمه‌ی اول قرن ششم پیش از میلاد تخمین زده شده است.

 در این ارگ باستانی نوشیجان بخش هایی که مربوط به دوران مادها است شامل آتشکده غربی، آتشکده مرکزی، اتاق‌ها، انبارها، تالار ستون‌ دار، تونل و حصار دژ می‌باشد. بناهای مربوط به دوران مادها از مصالح با جنس خشت خام و در ابعاد ۲۲ در ۴۰ سانتی‌متر و با ضخامت ۱۲ سانتی‌متر ساخته شده است.

 

طعم خوش کباب اصیل ایرانی در ارگ تاریخی گوگد

 

معماری ارگ نوشیجان همدان

ارگ نوشیجان در سبک معماری، از نخستین الگوهای معماری ایرانی در فلات قاره و از منحصر به فرد ترین آثار و ابنیه تاریخی کشور ایران محسوب می‌شود. معماری دژ معبد آن را به یکی از مهمترین بناهای تاریخی و جاذبه های تاریخی دیدنی استان همدان بدل کرده است.

برای خرید بلیط هواپیما  و یا خرید تور به آژانس هواپیمایی قصر شیرین مراجعه نمایید.

 

قوم ماد در زمان ترک ارگ نوشیجان، فضاهای داخلی مجموعه ارگ را برای حفظ بنا پر کردند و بنا در دوره هخامنشیان و آیندگان روی بازمانده‌های بنای قبلی که به صورت سکو درآمده بود ساخته شد.این مسئله سبب شد تا بنای دوران مادها تا ارتفاع هشت متری باقی بماند و نیاز به بازسازی نداشته و تنها برخی قسمت های آن مرمت شدند. بنای دژ، شامل معبد مرکزی است که تالارهای ستون دار و پنجره های کور دارد.

 معماری ارگ نوشیجان همدان در دوره های هخامنشی الگویی برای ساخت تالار آپادانا و همچنین در دوره های معماری اسلامی به عنوان الگو برای مقرنس کاری در بناها به کار برده و استفاده شده است.در ارگ باستانی نوشیجان همدان دو تالار ستون دار و دو معبد قرار دارد. این دو نشان می‌دهد که این بنا در دوران خود  دارای کاربردی سیاسی نظامی و مذهبی بوده است.

 

قسمت‌های مهم ارگ نوشیجان همدان

در کاوش های انجام شده در این منطقه پس از جمع آوری اطلاعات ، لایه های مربوط به دوران های  دیگر برداشته شده اند و لایه های ابتدایی و روی سطح دژ که مربوط به مادها حفظ شده است. قسمت‌های مهم این ارگ، تالار ستون‌دار، معبد، اتاق، انبار و تونل می باشد.

 

تالار آپادانا ارگ نوشیجان همدان   

 تالار ستون دار به تالار آپادانا معروف است و برروی سکویی خشتی قرار دارد. این تالار، با تالارهای گودین تپه و تپه نوشیجان با تالارهای اورارتویی که در آسیای صغیر در آلتین تپه هستند ، مشابه و قابل مقایسه هستند ومحتمل است که از هنر و معماری اورارتو تأثیر گرفته و ساخته شده است.

برای خرید بلیط هواپیما  و یا خرید تور به آژانس هواپیمایی قصر شیرین مراجعه نمایید.

 

معبد اصلی ارگ نوشیجان همدان

بخش معبد اصلی این بنا به فرم  نیم چلیپا می باشد و با همان الگو و با استفاده از عناصر معماری کلی دژ باستانی ساخته شده‌ است. این معبد دومین آتش گاه است و به شکل هشت ظلعی در مرکز مجموعه قرار گرفته است. پایه آتشدانی در قسمت شمالی سرسرا در ارگ نوشیجان وجود دارد. این آتشدان متشکل از سه بخش کاملا مشخص و مجرا است. این آتشگاه از نظر نقشه مشابه با بیشتر آتشگاه های ساخته شده در دوران ساسانیان می باشد.

 

اتاق‌ها و انبارهای ارگ نوشیجان همدان

دومین بخش مهم ارگ نوشیجان همدان را انبارها و اتاق ها تشکیل می‌دهند. این بخش ها در ظلع شرقی تپه قرار دارند. انبارها و اتاق ها سقفی به شکل تخم مرغی و در سقف راه تهویه هوا دارند. این بخش بنا دارای بارو و حصار، انبار و اتاق های مسکونی می باشد. حصار دور ارگ نقش دفاعی برای مجموعه داشته است.

 

تونل ارگ نوشیجان همدان    

این تونل در قسمت شمال تالار ستون‌دار و در امتداد شرق به غرب ، به شکل حفره‌ای سرداب شکل. که در عمق ۳ متری به یک صخره منتهی می‌شود، حفاری شده است. اما ظاهرا و با توجه به شکل تونل، به ‌نظر می‌رسد. که معماری تونل پایان نیافته و ساخت تونل کامل نشده است. این مسئله گواهی بر این است، که احداث این تونل در آخرین دوره سکونت در این بنا بوده است. وجود این تونل نیمه کاره ، یکی از مستندات برای احتمال کاربرد امنیتی این بنا می باشد.

برای خرید بلیط هواپیما  و یا خرید تور به آژانس هواپیمایی قصر شیرین مراجعه نمایید.

 

نخستین پول های بشر در ارگ نوشیجان همدان

در کاوش های این ارگ باستانی نمونه هایی از اولین پول های استفاده شده توسط انسان ها پیدا شده است. این پول ، سیگلو نام داشته است. سیگلو پول متعلق به دوره مادها و از جنس نقره بوده است. این پول­‌های نقره ای به صورت حلقه­‌های توخالی یا حلقه‌­های مارپیچی بوده اند.

 

امکانات گردشگری ارگ نوشیجان همدان

مردم استان همدان از اهمیت این جاذبه تاریخی گردشگری آگاه بوده. و مجموعه ارگ باستانی از پربازدیدترین جاذبه های گردشگری تاریخی، در استان همدان می باشد. اما متاسفانه به طور کلی این بنای فاخر تاریخی آن چنان که شایسته است، شناخته شده نمی باشد.

در اطراف ارگ نوشیجان در سال‌های اخیر امکان کمپینگ ایجاد شده است. همچنین آلاچیق هایی برای استراحت گردشگران و مکان هایی برای برپایی چادر های مسافرتی نیز در نظر گرفته شده است. برای این مجموعه سیستم های نورپردازی ایجاد شده و راهنمایان گردشگری در ایام تعطیلات برای راهنمایی گردشگران حضور دارند. معمولاً ساعت بازدید این مجموعه در روزهای تعطیل از ساعت ۸ بامداد تا ۸ شب می باشد.

برای خرید بلیط هواپیما  و یا خرید تور به آژانس هواپیمایی قصر شیرین مراجعه نمایید.

مقالات مرتبط

برج قربان همدان، یادگار بی پیرایه تاریخ  برج قربان همدان، یادگار بی پیرایه تاریخ 
تاج آباد، کاروانسرایی مدور و متفاوت در همدان تاج آباد، کاروانسرایی مدور و متفاوت در همدان
چشمه فرشته همدان، چشمه ای در آغوش بزرگترین دره شهر چشمه فرشته همدان، چشمه ای در آغوش بزرگترین دره شهر
غار علیصدر همدان، شگفت انگیز و بی همتا غار علیصدر همدان، شگفت انگیز و بی همتا
گنبد علویان همدان، شاهکار معماری سلجوقیان   گنبد علویان همدان، شاهکار معماری سلجوقیان  
آرامگاه ابوعلی سینا در همدان، امیر پزشکان جهان آرامگاه ابوعلی سینا در همدان، امیر پزشکان جهان
مسجد جامع همدان، یادگار تاریخی مسجد جامع همدان، یادگار تاریخی
همدان، شهری از هزاره های دور تاریخ ایران همدان، شهری از هزاره های دور تاریخ ایران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *