خانه تاریخی جواهری
یکی از خانههای تاریخی اصفهان، خانه تاریخی جواهری است. خانه جواهری بخش زیادی از تاریخ و تمدن و شیوههای سنتی معماری کهن ایرانیان را در دل خود دارد.
دسترسی سریع به عناوین مقاله…
در ادامه این نوشتار میخوانیم:
معماری خانه تاریخی جواهری
وقتی در چوبی و قدیمی خانه را باز میکنید و وارد آن میشوید، به یک دالان تاریک به نام«هشتی» میرسید. پس از پیمودن چند قدم به حیات یا هوش روشن خانه می رسیم. که درختان زیبا و حوض آبی رنگ آن چشم هر تازه واردی را می نوازد.
قدمت این بنا به دوران حکومت قاجار در ایران میرسد. فرم نقشه خانه، مربعیشکل است. و فضاهای معماری چهار جبهه هستند که حیاط مربعشکل آن را در بر می گیرد.
در ضلع شرقی خانه، فضاهایی مثل تالار و چند اتاق با شیشههای رنگی وجود داذد. و دو ایوان که در دوطرف تالار قرار دارند. و حوض مستطیل شکلی که در معماری کهن ایرانی ابزاری برای تهویه هوا به شمار میرفت. به این صورت که آب درون حوض، هوای سرداب زیر تالار و اتاقهای جانبیاش را واردمی کرد. و سپس خارج میکرد تا هوای تازه به تالار برسد. سیستمهایی که متاسفانه، امروزه در ساختمانسازی ایرانیها به فراموشی سپرده شده است. و گذر زمان، حتی یادآوری آن را نیز سخت نموده است. ضلع جنوبی نسبت به سایر اضلاع خانه، مرتفعتر است. تالاری در وسط آن قرار دارد و طاقچههایی هلالیشکل و طاقچه بلندهایی چهارگوش که زیبایی بنا را چندین برابر میکند.
حوضخانهدر تقاطع اضلاع جنوبی و غربی است. و شکل آن به صورت هشت کشکولی است. و حوض هشت ضلعی در میان آن واقع شده است. و یک پنج دری چوبی، آن را به ضلع غربی و حیاط مرتبط میکند. ضلع غربی دقیقا قرینه و معادل ضلع شرقی است. با این تفاوت که ضلع غربی دارای پنج اتاق، پنج در میانه، دو اتاق با سه در، در طرفین است. نمای آن نیز با چهار ستون، گچبری شده و با نقاشیهایی بسیار زیبا، زینت داده شده است.فضای داخلی اتاق پنجدر نیز با نقاشیهایی که در زبان معماری سنتی ایرانی به آن شیر و شکر گفته میشد و طاقچههایی هلالی شکل و طاقچهبلندهای چهارگوش تزیین شده است.
ویژگی معماری
این مکان توسط سهدریهای چوبی، به یکدیگر مرتبط شدهاند. ضلع شمالی هم سه اتاق دارد که مقیاس همهشان یکی است.از سمت غرب خانه جواهری راهرویی باریک وجود دارد. و پلههایی کوچک با سربالایی تند، ما را به اشکوب دوم (اشکوب: در معماری سنتی، معادل طبقه است) میرسانند. در این لحظه نگاهمان به این فضای روشن و جذاب میافتد. که در نوع خود بینظیر است. به ویژه وقتی که منارههای دردشت که در همسایگی این خانه تاریخی واقعند. کاملا در دیدرس و مقابل چشمانمان قرار میگیرند. و چشمانداز زیبای مقابلمان، لحظاتی وصف ناشدنی ایجاد میکند. اینجا درست همان لحظه و مکانی است که باید عکس یادگاری گرفت. در اشکوب دوم، بهار خواب (بهارخواب: معادل تراس یا بالکن) قرار گرفته است. در دوطرف بهار خواب، دو اتاق با درهای چوبی، قرار دارد. و در سمت دیگر آن، تالاری با نمای پنج دری و زیبا واقع شده است.
تزیینات خانه جواهری
تزیینات کلی بنا شامل: تزیینات و نقاشیهای شیر و شکر، ارسیهای رنگارنگ، بخاریها و ستونهای گچبریشده است. بهخصوص این تزیینات در بخشهای شاهنشین و بهارخواب خانه، به چشم میخورد و جلوه زیبایی به خانه میدهند.
آدرس خانه جواهری
یکی از قدیمیترین خیابانهای شهر اصفهان، خیابان ابنسینا است. در این خیابان، محلهای بزرگ به نام دردشت که از محلههای بسیار قدیمی است، وجود دارد. قدم به قدم از کوچهها عبور میکنیم و یکییکی آنها را پشت سر میگذاریم. تا خانه تاریخی جواهری را در همسایگی دو مناره دردشت و آرامگاه سلطان بخت آغا، ببینیم.
بازدید از این خانه تاریخی رایگان است. همه روزه (به جز روزهای تعطیل) از ساعت ۹ صبح تا پنج بعد از ظهر پذیرای مهمانان و گردشگران است. اگر به اصفهان سفر کردید، پس از بازدید از بناهای باشکوهش، حتما از خانههای تاریخی آن نیز دیدن کنید. و چنانچه از این خانه دیدن کردید، حتما به کارگاههای آن نیز سری بزنید. تا از هنرهای دستی هممیهنان قدیمیمان مطلع شوید.
کاربرد امروزی بنا
این خانه بهدلیل فرسودگی در گذر زمان، چند سال پیش مرمت و بازسازی شد. و در تاریخ ۲۲ مرداد سال ۱۳۸۴ توسط اداره میراث فرهنگی، به ثبت رسید. و در سال ۱۳۸۶ به کارگاههای هنری و صنایع دستی تبدیل شد. خانه تاریخی جواهری، اکنون به مجموعهای از کارگاههای هنری و صنایع دستی تبدیل شده است. فعالیتهای هنری سنتی از قبیل: قلمزنی، میناکاری، ملیلهدوزی و… اکنون در این مکان انجام میگیرد.
